|
Rafaela
Gość
|
 |
« Odpowiedz #3 : Grudzień 01, 2011, 14:49:51 » |
|
EGIPSKIE KORZENIE CHRZESCIJANSTWA
Joanna Ellmann | Liberte.pl | 30 Listopad 2011 | Komentarze (6)
Każdy mieszkaniec Egiptu znał historię o ciężarnej Izydzie poszukującej schronienia, które w końcu znalazła w chacie ubogiej żony rybaka. Czy ta opowieść nie przypomina wędrówki Marii i Józefa, którzy zmuszeni byli uciekać przed rzezią niewiniątek?
Piramidy budowane przez tysiące zmuszanych do pracy niewolników, Kleopatra – królowa, której niezwykła uroda wprawiała w zachwyt starożytnych. Wierzenia i mity, które odeszły w przeszłość, zapomniane, hermetyczne. To informacje o Egipcie, tak oczywiste, że - wydawać by się mogło - nie wymagające chwili refleksji, a już na pewno nie polemicznego artykułu.
Dołącz do nas na Facebooku
Tak naprawdę są to mity, które po wielu stuleciach a nawet tysiącleciach ukształtowały nasze wyobrażenie o jednym z najsłynniejszych krajów na ziemi. Wiedza o Egipcie, czerpana z hollywoodzkich superprodukcji filmowych spod znaku „klątwy mumii” i z wycieczek do hoteli z basenami w Hurghadzie nijak się jednak ma do złożoności i skali wpływu, jaki to starożytne państwo wywarło na wiele aspektów naszego dzisiejszego życia, a także na jedną z największych religii monoteistycznych, którą wyznaje 33 % ludzi na świecie, a w Polsce ponad 90 %.
Syn Boży – człowiek zrodzony z boga i dziewicy, zmartwychwstający i po śmierci zasiadający na tronie obok swego ojca; kobieta, która w cudowny sposób poczęła syna z bogiem; przepowiedziany chłopiec, który w wieku 12 lat nauczał i swą wiedzą zadziwiał największych mędrców; bóg, który ulepił ludzkość z gliny, piekielne kotły, w których po śmierci cierpią katusze grzesznicy – to nie filary wiary chrześcijańskiej, lecz starożytnych Egipcjan.
Kto pyta nie błądzi - odpowiedz na pytania naszych użytkowników
Teksty, których spore fragmenty znamy dzisiaj jako pisma Starego i Nowego Testamentu – mają swoje analogie w Tekstach Piramid, Tekstach Sarkofagów i innych pismach starożytnego Egiptu, które powstały wiele wieków przed narodzinami Marka, Mateusza, Łukasza czy Jana.
Twórcy Ewangelii, a zwłaszcza Marek i Łukasz, doskonale znali egipską mitologię. Istnieją artefakty potwierdzające osadnictwo żydowskie, judeo - aramejskie w ziemi egipskiej (np. Elefantyna) już około pierwszej połowy VI w. p. n. e. Według Filona Aleksandryjskiego, w I w. n. e. liczebność ludności żydowskiej w Egipcie mogła dochodzić do miliona. Pokazuje to, od jak dawna i na jaką skalę przebiegała influencja społeczna, kulturowa i religijna. To, co początkowo wydawało się tragedią dla Żydów – oddalenie od Świątyni w Jerozolimie – ostatecznie sprawiło, że stali się oni bardziej otwarci na alternację obcych tradycji kulturowych. W I wieku naszej ery, po upadku Jerozolimy, wielu Żydów osiedliło się w egipskiej Aleksandrii. S. Sharpe już w 1863 r. pisał: „Jeśli chodzi o obrazy , widzimy zwiastowanie, narodziny i adorację, tak jak opisuje je Łukasz w 1 i 2 rozdziale swojej ewangelii (…) można przypuszczać, że oba rozdziały Łukasza nie są historyczne, tylko zaczerpnięte z opowieści egipskich o cudownych narodzinach króla.”
Na początku był Chaos
Egipcjanie nazywali go – Nun. Z tego chaosu – praoceanu wyłoniła się Trójca Bogów.
Egipcjanie znali również inną wersję początków świata i siebie samych, według której ludzkość powstała z gliny, ulepiona na kole garncarskim przez boga Chnuma przedstawianego jako barana. Jego kult zapoczątkowano na Elefantynie – co, w kontekście wcześniejszych wzmianek o funkcjonowaniu tam dużej społeczności żydowskiej, nabiera nowego znaczenia.
W Memfis, mieście, w którym w Okresie Późnym istniała duża kolonia Żydów, naczelnym bóstwem był Ptah - „Ten, który sam się stworzył”. „Ptah był zadowolony gdy stworzył wszystkie rzeczy, każde boskie słowo (…).” Egipscy bogowie naprawdę mieli wiele wspólnego z Bogiem Izraelitów.
Jezus – faraon Izraela
Propagandowe opowieści o herosach znane były na długo przed ewangeliami opisującymi życie Jezusa z Nazaretu. Już chwila poczęcia bohatera różni się od sytuacji przynależnej zwykłemu człowiekowi. Czy istnieje lepszy dowód niezwykłości bohatera, od wywiedzenia jego pochodzenia wprost od boga? Teogamia była jednym z najsilniej rozwiniętych wierzeń w Egipcie -
„Opowieść Satmiego” z 550 r. p. n. e :
„Cień boga pojawił się przed Mahitusket i oznajmił jej: »Będziesz miała syna, którego będą zwać Si-Osiris«”.
Mahitusket – znaczy „łaski pełna”, „Si – Osiris” – „syn boga Ozyrysa”, a Satmi – mąż Mahitusket – „ten, który czci boga”.
Egipski bóg Thot, będący wysłannikiem Amona, zwiastuje królowej cudowne powstanie „owocu jej łona”. Staroegipski bóg z głową ibisa przekształcił się w chrześcijańskiego, uskrzydlonego wysłannika – Gabriela.
Następnie Amon obwieszcza swój zamiar pozostawienia swego ziemskiego potomka królowi, który będzie jego ziemskim ojcem. Po porodzie, który odbywa się w towarzystwie bogów i duchów, dziecko zostaje uznane przez swego ziemskiego ojca – króla, a następnie obrzezane i obmyte wodą – co symbolizuje oczyszczenie.
Pogląd o boskim pochodzeniu faraona był bardzo silny także w I w. n. e., kiedy Egipt zamieszkiwała znacząca populacja żydowska, a sami Egipcjanie oczekiwali nadejścia faraona, który przywróci porządek i dawną świetność ich krajowi.
Na dworze króla Dawida przebywali egipscy skrybowie – co potwierdza Biblia. Dzięki temu na żydowski dwór przeniknąć mogły tradycje egipskich nauk religijnych. Każdy mieszkaniec Egiptu znał historię o ciężarnej Izydzie poszukującej schronienia, które w końcu znalazła w chacie ubogiej żony rybaka. Czy ta opowieść nie przypomina wędrówki Marii i Józefa, którzy zmuszeni byli uciekać przed rzezią niewiniątek zarządzoną przez Heroda bojącego się utraty władzy?
Narodzinom Jezusa towarzyszyło niezwykłe wydarzenie astronomiczne – pojawienie się gwiazdy, która prowadziła mędrców do Betlejem. W świecie starożytnym ciała niebieskie często były przewodnikami, opiekunami i strażnikami niezwykłych wydarzeń. W Nowym Testamencie (Drugi List św. Piotra, Apokalipsa św. Jana) Mesjasz nazywany jest „gwiazdą poranną”. Podobnie faraon utożsamiany był ze Słońcem – Re.
Gdy syn boży się narodził, ze Wschodu przybyli Mędrcy, którzy złożyli Jezusowi dary. Dary, które Mędrcy złożyli Jezusowi, w oczach starożytnych mieszkańców kraju nad Nilem nie byłyby przypadkowe. Egipcjanie wierzyli , że złoto jest ciałem bogów, kadzidło ich zapachem a mirra nasieniem. Dla Egipcjanina taki zestaw prezentów oznaczał oddanie czci boskiej istocie.
Jezus, podobnie jak faraon, był synem ziemskiej kobiety i boga. Natomiast jego prawo do panowania podparte jest królewskim rodowodem jego ojca: Józefa, który był potomkiem króla Dawida – według Biblii, lub poprzedniego faraona – w Egipcie.
Wkrótce po narodzinach, Jezus został obrzezany. Rytuał ten, który w Egipcie miał bardzo starą tradycję, został – według wielu badaczy, także starożytnych (np. Herodot), przejęty od nich przez Żydów.
Niezwykli 12 – latkowie
Si – Usire i Jezus, historie tych dwóch chłopców są do siebie niezwykle podobne i doskonale wpisują się we wspomniane przeze mnie mity o herosach, którzy już w dzieciństwie przejawiali niezwykłe zdolności. W opowieści o Si – Usire znajdziemy także analogie do biblijnej historii kapłana Zachariasza i jego bezpłodnej żony Elżbiety.
Mędrzec Setne i jego żona Meh - wesche nie mogli mieć dzieci. Zrozpaczona kobieta udała się do świątyni aby prosić bóstwo o potomka. W świątyni miała proroczy sen, w którym tajemniczy głos powiedział jej co robić, aby już następnej nocy poczęła ze swym mężem dziecko. Przepowiednia sprawdziła się. Wkrótce również Setne miał sen. Przemówił do niego ten sam głos, który przepowiedział cudowne poczęcie jego żonie. Zapowiedział on, że syn, który wkrótce się urodzi, będzie czynił cuda. Głos nakazał nadać mu imię Si - Usire.
"Kiedy chłopiec podrósł, oddano go do szkoły i wkrótce Si-Usire wiedział więcej niż pisarz, któremu oddano go na naukę. A kiedy zaczął z pisarzami Domu Życia wypowiadać czarodziejskie zaklęcia w świątyni Ptaha, wszyscy pisarze byli dla niego pełni podziwu."
Podczas uczty, na którą zachwycony zdolnościami chłopca, zaprosił go król, okazało się, że Si - Usire prześciga swoją wiedzą i zdolnościami uznanych mędrców.
„Kiedy Si-Usire miał dwanaście lat, nie było już w Memfis żadnego pisarza ani mędrca, który by go przewyższał w czytaniu ksiąg czarodziejskich.” W tym samy wieku był Jezus, kiedy zadziwił Mędrców w Świątyni. Obaj obdarzeni nadprzyrodzonymi siłami chłopcy, potrafili także czynić cuda. Si – Usire posiadł np. zdolności telepatyczne, potrafił czytać z zamkniętych ksiąg itp.
Chrzest
Rytualne ablucje nie były niczym nowym i niezwykłym w starożytnym świecie żydowskim. W pradawnym Egipcie to bogowie Horus i Amon dokonywali tej czynności polewając – podobnie jak to ma miejsce także dzisiaj w momencie chrztu świętego – głowę kandydata na króla, symbolizującą życie wodą. Bóg wygłaszał wtedy takie oto słowa: „Oto mój Syn (…) połączcie się z nim.”
"Oto ciało moje"
Obrzęd komunijny, będący reminiscencją Ostatniej Wieczerzy i spożywanych podczas niej pokarmów, nie ma bezpośredniego przełożenia we wcześniejszych obrzędach religijnych innych narodów. Ale np. przedstawienie Hathor – Meri przyjmującej znak życia „ankh” przypomina chrześcijański sakrament komunii.
Ozyrys był bogiem ziarna, a dzięki jego śmierci, ludzie mogli karmić się jego ciałem. W Tekstach Piramid bóg ten nazywany jest także Panem Wina. W papirusach z Londynu i Lejdy nazywane jest ono „krwią Ozyrysa”, którą przelewa on w kielich i każde pić Izydzie. Napój ten ma sprawić, że bóg ten będzie pamiętany także po swojej śmierci. Nasuwa to skojarzenia z Eucharystią.
Symboliki wspólnej uczty nie trzeba przypominać żadnemu chrześcijaninowi. Należałoby jednak przytoczyć egipską Księgę Henocha: ”Sprawiedliwi i wybrani zostaną w ów dzień zbawieni i odtąd nigdy nie zobaczą oblicza grzeszników i nieprawych. Pan Duchów pozostanie nad nimi i będą ucztować z Synem Człowieczym, oddadzą mu pokłon i będą go wielbić na wieki.”
Ostatnia próba przed pojmaniem
To jeden z najbardziej przejmujących momentów w Biblii. Jezus zostaje sam ze swymi myślami i strachem. Ma świadomość zbliżającej się śmierci i cierpienia. Czuje się opuszczony, zaczyna wątpić. I wtedy zwraca się do Boga – swego ojca.
Podobną scenę znali Egipcjanie. Była nią opowieść o Ramzesie II, który podczas walki z barbarzyńskimi Hetytami, zostaje sam. Zwraca się więc z prośbą o pomoc i otuchę do swego Ojca, boga Amona:
„Jego Majestat (Ramzes) mówił: Amonie, ojcze mój, cóż dzieje się więc? Czyż ojciec może zapomnieć syna? Czy zrobiłem coś – cokolwiek by było – bez ciebie? Czyż idąc naprzód albo zatrzymując się w miejscu, nie czyniłem tego wyłącznie na twoje polecenie, nie wykroczywszy nigdy przeciw twoim rozkazom? (…) Wzywam cię ojcze mój, Amonie! (…) jestem absolutnie sam, nie mam przy sobie nikogo. (…). Jeżeli jestem tu, to na Twój rozkaz, Amonie, a ja nigdy nie uchybiłem twojej woli. Oto z pogranicza krajów barbarzyńskich zanoszę do ciebie swoją modlitwę. (…). Widzę go, Amona! Wyciąga rękę do mnie, jest ze mną! Radość napełnia mnie: on jest ze mną!”
Podobnie Jezus w ogrodzie oliwnym, zwraca się do Boga „Ojcze” i przypomina, że jest tu i czeka na wypełnienie jego woli, choćby miało to kosztować go życie. Łukasz 22,42: „Ojcze, jeśli chcesz, zabierz ode mnie ten kielich. Jednak nie moja wola, lecz Twoja niech się stanie.” I Ramzes i Jezus wypełniając wolę swego ojca są mu poddani. Ta wielka odpowiedzialność za losy ludzkości/ swego narodu powoduje u nich tak ludzkie zwątpienie i strach, który jest tym silniejszy, kiedy okazuje się, że w swej misji są tak naprawdę samotni.
Największy z faraonów, Ramzes II, w ostatnich chwilach życia zwraca się do boga: „Amonie, ojcze mój, cóż dzieje się więc? Czyż ojciec może zapomnieć syna?”
Konający Jezus woła: „Eli, Eli, lam sabachthani?”, „Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił”.
Kim był faraon? Kim Był Jezus?
Zgodnie z odwieczną tradycją, faraon był potomkiem dzieci Horusa. Boskiego rodowodu rządów egipskich władców nikt zatem nie podważał. Horusa określały epitety: Droga, Prawda, Życie. Natomiast Jezus mówił o sobie: „Ja jestem drogą i prawdą i życiem”. Horus mówi o swym ziemskim następcy – faraonie: „Oto daję moje dziedzictwo, mojego następcę, serce z mego ciała, spłodzonego z tego, którego ja spłodziłem, mój obraz żywy wśród żyjących”. W Tekstach Piramid czytamy: „To jest mój umiłowany, w którym mam upodobanie.” W Egipcie powszechne i niepodważalne było przekonanie, że faraon był synem boga w sensie fizycznym.
- Jestem Twoim ojcem; ja ciebie spłodziłem tak, że całe ciało twoje jest boskie…
- Jestem twoim synem, ty osadziłeś mnie na twym tronie i powierzyłeś mi swoje królestwo…
Taka interlokucja odbyć mogłaby się zarówno między Jezusem a Bogiem chrześcijańskim, jak i między faraonem a jednym z bogów egipskich. W tym akurat wypadku dotyczy ona Ramzesa III – „ukochanego syna swego ojca” boga Amona – Re.
Jako że Ozyrys był pierwszym, który zmartwychwstał, jego ziemski syn – faraon, również zmartwychwstanie – podobnie jak wszyscy Egipcjanie. Czczony będzie wtedy jako pierwszy z umarłych, dzięki któremu cud powtórnych narodzin (tak Egipcjanie rozumieli zmartwychwstanie ) będzie możliwy. Bardzo ciekawy jest fakt, że zarówno Egipcjanie jak i Żydzi oczekiwali przyjścia „dobrego pasterza”, który ocali swój lud. Np. ikonografia Ozyrysa często pokazuje go z berłem heka (laską) i biczem jako pasterza narodu.
Zarówno Jezus jak i faraon, będąc „umiłowanymi synami” bożymi, znają plany swych ojców i wypełniają je przy ich pomocy. Aby w pełni zadowolić boga – ojca i realizować powierzoną przez niego misję, ważne jest nie tylko pokrewieństwo fizyczne ale także posłuszeństwo. Dopiero połączenie tych dwóch elementów daje ziemskiemu synowi boga jego pełne poparcie. Bóg może odwrócić się od swego ziemskiego dziecka (Jezus, faraon), gdy przestanie ono postępować zgodnie z jego wolą.
Faraon Sezostris I tak mówi o Re : „On mnie stworzył…abym spełniał to, co on nakazał mi zrobić.” Jezus mówi :”Nie szukam bowiem własnej woli, lecz woli tego, który mnie posłał”, „Ja mówię wobec świata to, co usłyszałem od Niego”, „Ale niech świat się dowie, że Ja miłuję Ojca, i że czynię, jak mi Ojciec nakazał.” Bóg odwdzięcza się swemu synowi spełniając jego prośby i życzenia.
Królestwo Boga i pojęcie Maat
Boski plan zakłada, że na ziemi zapanuje kiedyś sprawiedliwe królestwo niebieskie – według Biblii, lub Maat – w wierzeniach Egipcjan (naczelna zasada kierująca życiem bogów, kosmosu, człowieka). W obu kulturach Maat, czyli porządek, sprawiedliwość, zostają przeciwstawione nieładowi, niesprawiedliwości, grzechowi - a faraon, podobnie jak Jezus, nie faworyzuje zamożnych i silnych. Sprawiedliwość – Maat - była dla wszystkich.
Również szczęście, które ostatecznie zapanuje w Królestwie Niebieskim/Maat, w obu kulturach wygląda bardzo podobnie. Nie będzie łez, głodu ani cierpienia. Jednak na taki koniec mogą liczyć tylko „sprawiedliwi”. Księga Umarłych tak opisuje wejście w zaświaty: obmycie wodą, przybranie w nowe, białe szaty. Zmarły, który przybył do Krainy Umarłych zasiada w towarzystwie Ozyrysa i spożywa pokarmy z Drzewa Życia. To dzięki Jezusowi i Ozyrysowi (z którym identyfikowani są wszyscy następni faraonowie), którzy zmartwychwstali, ludzie, którzy żyli zgodnie z Prawdą/Maat, będą mogli po śmierci liczyć na szczęśliwe życie wieczne. Ścieżka życiowa religijnego Egipcjanina nie różni się niczym od drogi pobożnego chrześcijanina żyjącego kilka wieków później. Oboje są wierni Maat/Prawdzie, żyją wśród ludzi wyznających takie same zasady, chcą przypodobać się Bogu odrzucając to co złe, mieszka w nich Duch Boży. Dla przeciętnego człowieka niedostępna jest pełnia wiedzy o Maat/Prawdzie. Posiąść ją i przekazać ludzkości może tylko istota, która ma bezpośredni kontakt z bóstwem – Jezus lub faraon.
W egipskim Państwie Umarłych ci, którzy tam trafili jedli chleb z ziaren pszenicy oraz pili piwo z czerwonego jęczmienia. Pszenica i jęczmień były natomiast symbolami Ozyrysa. Często w ikonografii przedstawiano tego boga - pierwszego faraona – jako postać, z której ciała wyrastają pszenica i jęczmień. Egipcjanie jedzący chleb i pijący piwo, pożywiali się ciałem Ozyrysa! Mamy więc do czynienia z egipska komunią pod dwoma postaciami!
W starożytnym Egipcie ziarno było symbolem zmartwychwstania Ozyrysa, a spożywanie chleba miało wymiar religijny. Aby mogło narodzić się ziarno, Ozyrys musiał umrzeć – a kiełkowanie pszenicy było symbolem zmartwychwstania – powrotu Ozyrysa do żywych. Chleb jest zatem ciałem Ozyrysa, które spożywali Egipcjanie.
Kolejnym świętym posiłkiem dla chrześcijan były ryby, które w Egipcie symbolizowały dusze zmarłego. A Tilapia w wierzeniach Egipcjan gwarantowała powrót do życia. W Egipcie zatem świętymi pokarmami były: chleb, piwo, ryba. Ale także wino, które często było synonimem krwi. Ozyrysa nazywano zaś „Panem Wina”. Wraz z wstąpieniem na tron, nowy władca Egiptu symbolicznie rozdzielał chleb pomiędzy możnych Dolnego i Górnego Egiptu i sam spożywał święty posiłek.
Egipcjanin i chrześcijanin w Zaświatach
W Egipcie znane były spisane nauki moralne, którymi kierować powinien się dobry Egipcjanin chcący żyć wiecznie w Maat. Są one łudząco podobne do wytycznych, według których żył pobożny Żyd.
Papirus Insiger, który powstał w czasach ptolomejskich zawiera takie oto nauki moralne: „Lepiej błogosławić drugiego, niż krzywdzić tego, kto cię obraził.”, „Człowiek mądry, temu, który go rozbiera, oddaje swe szaty, błogosławiąc.” A teraz Biblia i Ewangelia według św. Mateusza( 5, 39 – 40): „(…) jeśli cię kto uderzy w prawy policzek, nadstaw mu i drugi. Temu, kto chce prawować się z tobą i wziąć twoją szatę, odstąp i płaszcz.” Zarówno teksty egipskie - Księga Umarłych czy Ostrakon Turyński, jak i Ewangelie, roztaczają przed nami wizję Królestwa Bożego / Królestwa Maat, w którym głodni, spragnieni i nadzy, będą wreszcie syci, napojeni i ubrani w czyste szaty z lnu. Jednak te wszystkie przywileje czekają tylko na tych, którzy w swoim życiu postępowali zgodnie z zasadami moralnymi.
Ewangelia według św. Mateusza: 5,8 :"Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą."
Literatura egipska: "Nikt nie przybywa do Krainy Zachodniej (czyli do Nieba), oprócz tego, kogo serce kieruje się całkowicie prawością. nie ma tu żadnej różnicy między biednym i bogatym, tylko tym, co jest bez grzechu..."
Apokalipsa
W Egipcie odnajdziemy moralizatorską przypowieść o bogaczu i nędzarzu, którzy trafiają do zaświatów. Jest ona bardzo podobna do znanej nam z Biblii przypowieści o Łazarzu. Egipcjanom nieobce było też pojęcie czyśćca.
Nadejście Syna Człowieczego i Sąd Ostateczny poprzedzą wielkie kataklizmy, których opis stanowi trzon Apokalipsy. Swój odpowiednik znajdują one także w Starym Testamencie.
Zarówno w tekstach biblijnych jak i egipskich opowieściach proroczych, w czasie zbliżającej się „apokalipsy” zaćmione Słońce przestanie świecić, nie będzie opadów, a koryta rzek wyschną. Ziemia zostanie najechana przez obce ludy, zakłócone zostaną pradawne obrządki pogrzebowe oraz panujące dotychczas stosunki społeczne. Na szczęście teksty egipskie zostawiają nadzieję: „Syn Człowieczy zdobędzie sobie sławę wieczną.”, „Król dobroczyńca przybędzie ze słońca, rozdawca darów.”, „(…) ale Baranek kres położy wszelkiemu złu.” Ewangelie: „(…) ujrzą Syna Człowieczego, przybywającego na obłokach niebieskich z wielką mocą i chwałą.” Teksty te pokazują straszne konsekwencje rozłamu pomiędzy światem bogów i ludzi, dla których jedynym ratunkiem będzie przyjście króla – wybawiciela., który przywróci dawny porządek / Maat.
c.d.n
|
