Hallowe'en – zwyczaj zwiÂązany z maskaradÂą i odnoszÂący siĂŞ do ÂświĂŞta zmarÂłych, obchodzony w wielu krajach nocÂą 31 paÂździernika, czyli przed dniem Wszystkich ÂŚwiĂŞtych. Halloween wywodzi siĂŞ z celtyckiego obrzÂądku Samhain. NajwaÂżniejsze celtyckie ÂświĂŞto, ZwiÂązane byÂło z zakoĂączeniem Âżniw i roku wg kalendarza celtyckiego (31 paÂździernika - 1 listopada).
Wierzono, ¿e w noc Samhain duchy osób, które zmar³y w trakcie minionego roku oraz tych, które siê jeszcze nie narodzi³y, zstêpowa³y na ziemiê w poszukiwaniu ¿ywych, by w nich zamieszkaÌ przez okres nastêpnego roku. Celtowie gasili wszelkie ogniska, kaganki i pochodnie, ¿eby ich domy wygl¹da³y na zimne i niegoœcinne, a poza domem wystawiali ¿ywnoœÌ dla duchów. Sami ubierali siê w stare, podarte ubrania i chodzili po wsiach udaj¹c brudnych w³óczêgów, dziêki czemu mia³ ich nie zechcieÌ ¿aden duch.
Dopiero w XIX wieku to nietypowe ÂświĂŞto przywĂŞdrowaÂło, wraz z irlandzkimi emigrantami, do Ameryki. Przekazywane z pokolenia na pokolenie, ulegaÂło ró¿nym modyfikacjom i metamorfozom. DziÂś jedno z ulubionych ÂświÂąt mieszkaĂącĂłw nowego kontynentu - Halloween - zagnieÂździÂło siĂŞ w amerykaĂąskiej kulturze na staÂłe. W nocy z 31 paÂździernika na 1 listopada, miÂłoÂśnicy Halloween, podobnie jak staroÂżytni Celtowie, przebierajÂą siĂŞ za duchy, potwory i czarownice i urzÂądzajÂą pochody przez ulice miast. ÂŚwiĂŞto, to ma jednak inne oblicze. DziÂś oznacza, przede wszystkim dobrÂą zabawĂŞ. NajsÂłynniejsza halloweenowa parada odbywa siĂŞ co roku w Greenwich Village na nowojorskim Manhattanie i jest organizowana g³ównie przez miejscowych gejĂłw. Tej nocy przebrane dzieci chodzÂą grupami od domu do domu, pukajÂą do drzwi i domagajÂą siĂŞ sÂłodyczy - jeÂśli ich nie otrzymajÂą, straszÂą gospodarzy. Obyczaj ten, zwany "trick or treat" (sztuczka albo poczĂŞstunek), wywodzi siĂŞ z czasĂłw wczesnego Âśredniowiecza. ĂwczeÂśni chrzeÂścijanie podczas uroczystoÂści Wszystkich ÂŚwiĂŞtych, chodzili z wioski do wioski, ÂżebrzÂąc o "ciasto dla duszy", czyli chleb z rodzynkami. Ofiarodawcom obiecywali modlitwy za dusze ich bliskich zmarÂłych.
Charakterystycznym elementem pejza¿u na Halloween s¹ ustawiane tego dnia w ogrodach dynie z wyciêtymi dziurami oznaczaj¹cymi nos i oczy, i czêsto ze œwiec¹cymi lampionami w œrodku. Zwyczaj ustawiania dyù, zwanych "Jack-o-lantern", t³umaczy inna legenda irlandzka, o niejakim Jacku - pijaku i w³óczêdze. Bohater tej legendy namówi³ diab³a, ¿eby wszed³ na drzewo, nastêpnie wyci¹³ w korze pnia krzy¿, co odciê³o szatanowi powrót na ziemiê. Kiedy Jack umar³, nie móg³ pójœÌ do nieba wskutek swoich grzechów, ale nie chciano go tak¿e przyj¹Ì do piek³a, gdy¿ przechytrzy³ diab³a. Diabe³ podarowa³ mu za to znicz umieszczony w wydr¹¿onej rzepie, aby móg³ oœwietlaÌ sobie drogê w wiecznej wêdrówce w ciemnoœciach. We wspó³czesnej Ameryce rzepê zast¹pi³a wiêksza od niej dynia.
Od niedawna ÂświĂŞto to obchodzone jest w Polsce, moÂże jeszcze nie tak hucznie jak w USA czy w Pekinie.
Duch Samhain kiedyœ rozumiany jako duch pustkowia i duch mocy dzisiaj okreœlany jest jako coœ gorszego: duch z³y. Koœció³ okreœla bogów, boginie i inne duchowe byty tradycyjnych religii i wierzeù jako diabelskie zwiedzenie. Duchowe si³y, które ludzie doœwiadczali, to realne manifestacje diab³a, króla k³amstwa, który oszukiwa³ ludzi i prowadzi³ do czczenia bo¿ków. Tak wiêc mo¿emy powiedzieÌ, ¿e Halloween i jego tradycja ze wszystkimi praktykami z w³¹czaniem w to duchów, ludzkich szkieletów - symboli œmierci, karykatur diab³a i ró¿nych z³ych bytów to nic innego jak odprawianie czarów.
Pan Zaleski, ktĂłry jest kapÂłanem KoÂścioÂła pod nazwÂą "Church of the Iron Oak" mĂłwi, Âże Halloween jest ciÂągle najwaÂżniejszym wydarzeniem w ich kalendarzu. Zamiast praktyk, ktĂłre czynili druidowie tam czci siĂŞ szatana.
Anton LaVey, autor ksi¹¿ki pt. "The Satanic Bible" (Biblia szatana) powiada, ¿e Halloween jest najwa¿niejszym dniem w roku dla Koœcio³a szatana. Zaleski powo³uj¹c siê na owo wydawnictwo powiada: " Anton LaVey wzywa demoniczne duchy, by zaoferowa³y coœ ludziom, my natomiast wierzymy, ¿e rodzaj ludzki jest tu po to, by zaoferowaÌ coœ bogom".
Doreen Irving praktykowa³a okultyzm. Po nawróceniu napisa³a ksi¹¿kê "Set free to serve Christ" (Uwolniony, by s³u¿yÌ Chrystusowi). Z jej punktu widzenia tragicznym faktem jest, ¿e wielu ludzi praktykuje zdawa³oby siê ca³kiem niewinne rzeczy i nie zdaj¹ sobie sprawy, ¿e ocieraj¹ siê o granice okultyzmu. Jednym z przyk³adów jest Halloween, czy Œwiêto zmar³ych.
W swojej ksi¹¿ce pisze: "Prawdziwi czarodzieje ciesz¹ siê, gdy chrzeœcijanie bior¹ udzia³ w demonicznych tradycjach. Bardzo czêsto demony maj¹ przez to dostêp do wielu ludzi. Czy myœlicie, ¿e TRICK or TREAT - to przesz³oœÌ bez ¿adnego znaczenia dzisiaj? W USA okultyzm zabija nieustannie w czasie Halloween. W Australii media podaj¹ o powtarzaj¹cych siê corocznie ofiarach sk³adanych z ludzi w Melbourne and Brisbane."
MeksykaĂąskie obrzĂŞdy ku czci zmarÂłych trwajÂą dÂłuÂżej niÂż w Polsce i majÂą zupeÂłnie inny charakter. Tradycyjnie ceremonie odbywajÂą siĂŞ w trzech miejscach - w domu, w koÂściele (Meksykanie sÂą katolikami) i na cmentarzu.
27 i 28 paÂździernika w domach rozpoczyna siĂŞ wielkie sprzÂątanie - w najbliÂższych dniach przybĂŞdÂą bowiem na ziemiĂŞ dusze zmarÂłych. NaleÂży je przywitaĂŚ nie tylko z szacunkiem, ale i radoÂściÂą. Dusze najpierw odwiedzajÂą domy bliskich; do ich wizyty trzeba specjalnie siĂŞ przygotowaĂŚ.
W pokoju lub na patio 31 paŸdziernika wznosi siê tzw. ofiarê, przeznaczon¹ dla dusz zmar³ych krewnych. Zazwyczaj jest to odpowiednio zaadaptowany o³tarzyk domowy, zwany o³tarzem ofiarnym lub ofiar¹". Na œcianie pokoju zawieszane s¹ obrazki œwiêtych, a pod nimi ustawiany stó³ przykryty obrusem, na którym umieszcza siê wiele ró¿nych przedmiotów - lichtarze ze œwiecami, kadzielnice z copal (kadzid³o z ¿ywicy sosny ocote), figurki œwiêtych i anio³ków, wazony i s³oiki z kwiatami oraz inne ozdoby.
Po udekorowaniu oÂłtarzyka domownicy ustawiajÂą na stole naczynia z potrawami, a na kwietnym Âłuku zawieszajÂą owoce i sÂłodycze - pokarm dla dusz, ktĂłre po przebyciu dÂługiej drogi z zaÂświatĂłw bĂŞdÂą bardzo gÂłodne. SÂą niewidzialne i ÂżywiÂą siĂŞ tym, czego nie widaĂŚ - woniami i fluidami czekajÂących na nie potraw.
Zgodnie z wierzeniami, na ziemiĂŞ najpierw przybywajÂą dusze zmarÂłych dzieci, zwane anioÂłkami". Oznajmia to bicie koÂścielnych dzwonĂłw 31 paÂździernika o godzinie 20. Ofiara" dla nich musi byĂŚ przygotowana wczeÂśniej. Na stole Meksykanie stawiajÂą wiĂŞc to, co lubiÂą dzieci, a wiĂŞc sÂłodkie napoje, jak czekolada czy przypominajÂące nasz budyĂą atole, mleko, ugotowane kolby kukurydzy i wiele innych potraw.
AnioÂłki" odchodzÂą z domĂłw nastĂŞpnego dnia, zwykle w poÂłudnie, co rĂłwnieÂż oznajmiajÂą koÂścielne dzwony. ZbliÂża siĂŞ czas przybycia dusz dorosÂłych, naleÂży wiĂŞc zmieniĂŚ ofiarĂŞ". Teraz ustawia siĂŞ na stole to, co oni lubili. PozostajÂą owoce, chleb umarÂłych", czaszki z cukru i inne sÂłodycze oraz napoje gazowane, bo w nich takÂże gustujÂą doroÂśli. Dostawia siĂŞ natomiast popularnego w caÂłym Meksyku indyka lub kurczaka w pikantnym sosie czekoladowym mole, a takÂże tortillas i tamales, wypeÂłnione ostro przyprawionymi farszami, czy specjalnie przygotowanÂą wieprzowinĂŞ.
Nie mo¿e równie¿ zabrakn¹Ì papierosów i napojów alkoholowych, tak¿e tych tradycyjnych, sporz¹dzanych z soku agawy - niskoprocentowego, podobnego do piwa pulque, oraz wódek (tequila i mezcal). Na koniec zapala siê kadzid³o i ka¿demu ze zmar³ych jedn¹ du¿¹ œwiecê. Gdy rodzina pragnie w szczególny sposób uczciÌ pamiêÌ jakiejœ osoby, wtedy - podobnie jak w wypadku dzieci - stawia jej fotografiê, a w pobli¿u o³tarzyka zawiesza rzeczy nale¿¹ce do zmar³ego, g³ównie odzie¿; najczêœciej przez niego u¿ywan¹, czasami now¹. Tak przygotowany o³tarz czeka na przybycie dusz; wszystko pozostanie na swoim miejscu do 3 listopada, kiedy nast¹pi kolejny etap ceremonii - wymiana ofiar".
Najbardziej widowiskowa czêœÌ œwi¹t odbywa siê 2 listopada na cmentarzu, zwykle po pó³nocy lub po godzinie 2, ale w wielu rejonach Meksyku ludzie przychodz¹ tam dopiero o œwicie. Na cmentarzach t³oczno jest przez ca³y dzieù. Wszyscy czyszcz¹ groby i ozdabiaj¹ je kwiatami. Z p³atków i koszyczków kwiatowych uk³adaj¹ kolorowe obrazy - przewa¿a symbolika katolicka, g³ównym motywem jest krzy¿, nie brak te¿ serc i anio³ków.
Pobyt na cmentarzu to nie tylko wspominanie tych, co odeszli, oraz spotkanie z krewnymi i znajomymi. Meksykanie wierzÂą, Âże to takÂże okazja do ponownego, bliskiego kontaktu ze zmarÂłymi. RozmawiajÂą z nimi, czasami rĂłwnieÂż ÂśpiewajÂą ich ulubione piosenki. Wieczorem wszyscy ponownie przybywajÂą na cmentarz i zapalajÂą Âświece. ZbliÂża siĂŞ czas odejÂścia dusz zmarÂłych - blask migoczÂących Âświec i zniczy oÂświetla im drogĂŞ powrotnÂą. W nocy cmentarz powoli pustoszeje.
Nastêpnego dnia od rana zaczynaj¹ siê przygotowania do wymiany ofiar". Z o³tarzyka zbiera siê jedzenie oraz napoje - czêœÌ przeznaczana jest dla cz³onków najbli¿szej rodziny, reszta zostanie podarowana dalszym krewnym i powinowatym. Ci w zamian równie¿ przekazuj¹ jedzenie, aby - jak mówi¹ - krewni mogli spróbowaÌ tego, co zostawili umarli. Niekiedy wymieniane dary ca³a bli¿sza i dalsza rodzina spo¿ywa wspólnie. Ta ceremonia jest bardzo wa¿na dla spo³ecznoœci lokalnych - oddawanie czci zmar³ym utrwala wiêŸ z przesz³oœci¹, a wymiana ofiar" pozwala na zachowanie poczucia wspólnoty w obrêbie grupy.
Trick or treat w Europie mia³o swój pocz¹tek w Irlandii, kiedy to farmerzy chodzili od domu do domu i zbierali ¿ywnoœÌ na œwiêto Halloween. Obiecywali dobrobyt dla daj¹cych i biedê dla sk¹pców.
W Anglii biedni w Halloween chodzili od domu do domu prosz¹c o ¿ywnoœÌ. Kiedy ludzie dali im trochê s³odyczy, ¿ebracy obiecali modliÌ siê za tych w rodzinie, którzy umarli. PóŸniej to samo robili doroœli i dzieci.
Obecnie w Australii dzieù 31 paŸdziernika przyj¹³ formê tradycyjnego chodzenia dzieci od domu do domu z zawo³aniem : TRICK OR TREAT /sztuczka, figiel lub poczêstunek/, zupe³nie nie zdaj¹c sobie sprawy, ¿e ten rytua³ by³ praktykowany przez druidów i ich nastêpców w œredniowieczu.
WiêkszoœÌ spo³eczeùstwa nie zdaje sobie sprawy ze szkodliwoœci i wkraczaniu niebezpiecznych praktyk w ich ¿ycie.
Na S³owacji w zaduszkow¹ noc zostawiano na stole chleb lub inne potrawy. Ludzie chcieli w ten sposób uczciÌ zmar³ych, którzy mieli w tym czasie przychodziÌ do domu. Nasi przodkowie dekorowali grób matami i zapalali œwieczki. Kto nie móg³ iœÌ na cmentarz, zapala³ w domu dla ka¿dego zmar³ego z rodziny po jednej œwieczce.
Brytyjczycy wrzucaj¹ do ogniska kamienie, warzywa, orzechy by odgoniÌ z³e duchy. Ludzie robili te¿ zag³êbienia w rzepie i dyni i wstawiali œwiece by odgoniÌ z³e duchy z domu.
W Ameryce obchodzi siê Halloween od drugiej po³owy XIX w. Halloween sta³ siê jednym z najbardziej wa¿nych i hucznie obchodzonym œwiêtem we wspó³czesnym amerykaùskim kalendarzu, mimo i¿ nie jest oficjalnie ustawowym œwiêtem. Nie ma ustawowo wolnego dnia, w³adze federalne nie proklamowa³y go jako œwiêta paùstwowego, a jednak dzieù ten jest bardzo œwiêtowany.
W Niemczech rolnicy Âłamali pierwszÂą wiÂązkĂŞ siana, ktĂłrÂą przynieÂśli do stodoÂły ze sÂłowami: TO JEST POKARM DLA ZMARÂŁYCH.
Jak mo¿emy wywnioskowaÌ z powy¿szego tekstu Halloween ma wiele twarzy, wywodzi siê z pogaùskich obrz¹dków, które ewoluowa³y do dzisiejszych czasów. Jest wiele œwi¹t chrzeœcijaùskich, które maj¹ podobne korzenie wystarczy spojrzeÌ na ludy s³owiaùskie jak kultura S³owian zosta³a zmieszana z Chrzeœcijaùsk¹ religi¹. Halloween dla ka¿dego bêdzie czymœ innym, dla jednych z³em, dla innych zabaw¹, a dla jeszcze innych bêdzie to po prostu œwiêto w którym przypominamy sobie o zmar³ych aby oddaÌ im czeœÌ i nie zapomnieÌ o tym ¿e wszyscy zmierzamy w jedn¹ stronê. I dlatego powinniœmy pamiêtaÌ o œmierci - Memento Mori.
ÂŹrĂłdÂło: http://www.nieznane.pl/halloween-,492.html